SYSTEM PREWENCYJNY ŚW. JANA BOSKO
Cel wychowawczy
Celem wychowawczym szkoły jest dbałość o to, aby wychowankowie wyrośli na dobrych chrześcijan i uczciwych obywateli. Wychowanie chrześcijańskie obejmuje całokształt osoby ludzkiej, dlatego mówimy w jego kontekście o wychowaniu obywatelskim, moralnym i naukowym. Według św. Jana Bosko zaangażowany chrześcijanin jest jednocześnie uczciwym i odpowiedzialnym obywatelem.
Człowiek czynu – św. Jan Bosko
Św. Jan Bosko był człowiekiem oddanym młodzieży. Zakładał ośrodki wychowawcze dla dzieci ulicy, tworzył szkółki dokształcające młodzież zaniedbaną, organizował szkoły wieczorowe. Jego wychowankowie kochali go, zawsze otoczony był gromadą rozbawionych chłopców. Oratoria, czyli miejsca, w których gromadziła się młodzież, były ośrodkami zabawy, modlitwy i nauki.
Metoda
Ks. Bosko całkowicie poświęcił swoje życie dzieciom i młodzieży. Owocem tego oddania jest usystematyzowana metoda wychowawcza, którą sam święty określił jako prewencyjną. Polega ona na:
- przygotowaniu młodzieży do przyszłego życia,
- zapobieganiu negatywnym doświadczeniom,
- kształtowaniu poczucia wolności i odpowiedzialności,
- umożliwianiu dokonywania wyborów i programu życia,
- otworzeniu się na człowieka, wspólnotę, pracę zawodową, kulturę i wiarę.
Rodzinna atmosfera
W szkole, w której nauczyciele opierają się na systemie prewencyjnym, tworzy się specyficzne środowisko rodzinnej atmosfery charakteryzujące się optymizmem, możliwością spontanicznego wyrażania siebie, akceptacją, szacunkiem, dyscypliną i racjonalnością. Nauczyciele są świadkami przekazywanych wartości, co oznacza, że uczeń na co dzień doświadcza wartości dzięki postawie nauczyciela. Ten transfer wartości odbywa się wyłącznie na płaszczyźnie bliskiej relacji ucznia z nauczycielem. Wychowawcy mówią jak kochający ojcowie i służą za przewodników w każdej okazji.
Prewencja
Nieustanna obecność wychowawców wśród dzieci pozwala spontanicznie oddziaływać na dzieci. Nauczyciele przebywają ze swoimi wychowankami w czasie lekcji, na przerwach, podczas obiadu. Kontakt dziecka z nauczycielem nie ogranicza się do czasu lekcyjnego. Dorosły jest do ciągłej dyspozycji ucznia. W ten sposób monolog nauczyciela szkoły tradycyjnej ustępuje miejsca dialogowi nauczyciela z dzieckiem. Czas spędzony w szkole jest czasem obustronnego poznania, czasem budowania głębokich i autentycznych relacji wychowawcy z uczniem, czasem zawierania przyjaźni i wspólnego poszukiwania prawdy.
Autentyczność
Największą potrzebą człowieka jest potrzeba szacunku i uznania. Dobry nauczyciel potrafi okazać dziecku szacunek, dlatego nie krytykuje i nie poprawia, ale pokazuje, jak zrobić dobrze. Dobry nauczyciel jest również szczerym świadkiem miłości, którą wyrażają takie uczucia jak zrozumienie, współczucie, sympatia, współuczestnictwo, zaufanie, serdeczność. Szkoła musi być miejscem, w którym dziecko ma okazję doświadczania tych wszystkich uczuć.
„Doceniaj zawsze wszystkich i nikogo nie zniechęcaj”.
św Jan Bosko
Kochać to, co dziecko
Nauczyciel, który kocha to, co kochają dzieci, otwiera się na nie, a one są wówczas w stanie pokochać to, co jest ważne dla nauczyciela: nawet dyscyplinę czy naukę. Ta prosta prawda wskazana w systemie prewencyjnym wymaga jednocześnie odwagi od nauczyciela. Nie lada wyzwaniem jest bowiem otworzenie się przed uczniem, zdjęcie maski autorytaryzmu, zmiana roli zawodowego nauczyciela na poszukiwacza prawdy i towarzysza zabaw.
Ale nie dość jest kochać, trzeba jeszcze, by młodzież czuła, że jest kochana.
Św. Jan Bosko
Młodzi aktywni
Młodzież wychowana w poczuciu wolności potrafi współuczestniczyć w życiu placówki, współorganizować je i być animatorem życia kulturalnego. Obdarzenie zaufaniem pobudza do aktywności. Dzieci pragną uczyć się nowych umiejętności, uwielbiają wyzwania, z radością wykonują ambitne projekty. Metoda prewencyjna zakłada włączanie dzieci we wszystkie prace organizacyjne.
Opracowane na podstawie
Cian L., Wychowanie w duchu ks. Bosko. Wydawnictwo salezjańskie, Warszawa 1990.
